Wzór umowy o dzieło oraz wskazówki dla pracodawcy

Umowa o dzieło to gorący temat w 2022 roku w związku z szykującymi się zmianami przepisów. Krajowy Plan Odbudowy ma w planach zwiększenie kosztów związanych z tego typu kontraktem. Według zapowiedzi ta forma współpracy już wkrótce może zostać objęta składkami na ubezpieczenia społeczne. Dowiedz się, czy i jak podpisać umowę o dzieło.

26.01.2023

Spis treści:

1. Umowa o dzieło – co to znaczy?
2. Co ryzykuje pracodawca przy umowie o dzieło?
3. Jakie prawa ma zamawiający przy umowie o dzieło?
4. Czy umowę o dzieło trzeba zgłaszać do ZUS-u?
5. Czy umowa o dzieło się opłaca?
6. Co należy wiedzieć o umowie o dzieło? – podsumowanie

Streszczenie:

W przypadku umowy o dzieło pracodawca płaci za skutek działania przyjmującego zlecenie, a nie za liczbę godzin nad nim spędzonych. Mimo że ta sytuacja może się zmienić jeszcze w 2022 r. Pracodawca ma obowiązek poinformowania ZUS-u o zawarciu takiego kontraktu, ale z reguły nie odprowadza z tego tytułu składek.

Umowa o dzieło – co to znaczy?

Umowa o dzieło jest typem współpracy, której ustalenia dotyczą rezultatu, a nie wymiaru godzinowego pracy. Jej stronami są przyjmujący zamówienie i zamawiający.

Umowa o dzieło może dotyczyć na przykład napisania artykułu, przygotowania prezentacji, przeprowadzenia szkolenia.

Jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, uznaje się, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło danego rodzaju.

Co ryzykuje pracodawca przy umowie o dzieło?

1. Zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia pomimo niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz uniemożliwiły mu to przeszkody leżące po stronie zamawiającego. Zamawiający może natomiast w takim przypadku odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła.
2. Zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia, jeśli został uprzedzony o wadliwości dostarczonego przez siebie materiału. Takie wykonanie nie będzie korzystać z ochrony, jeśli dzieło ulegnie zniszczeniu lub uszkodzeniu. Tak samo, jeśli udzieli przyjmującemu zamówienie wskazówek, co do wykonania dzieła, a ten wskazał na istniejące ryzyka związane z takim wykonaniem.
3. Jeśli w wykonaniu dzieła konieczne będzie współdziałanie z przyjmującym zamówienie, a zamawiający nie będzie współpracować, to będzie musiał liczyć się z prawem przyjmującego zamówienie do odstąpienia od umowy.

Może się zdarzyć, że koszty wykonania dzieła przekroczą początkowe ustalenia. To, kto w tej sytuacji będzie zmuszony pokryć różnicę, zależy od rodzaju uzgodnionego rozliczenia:

1. W przypadku wynagrodzenia ryczałtowego to przyjmujący zamówienie obarczony jest ryzykiem uregulowania nieoczekiwanych opłat. Wyjątkiem jest sytuacja, w której grozi mu rażąca strata. Może wtedy ubiegać się w sądzie o podwyższenie ryczałtu lub rozwiązania umowy. 
2. W sytuacji wynagrodzenia kosztorysowego wszystko zależy od tego, kto sporządził kosztorys:

• • Jeśli to przyjmujący zamówienie pomylił się w obliczeniach, będzie mógł żądać podwyższenia wynagrodzenia wyłącznie wtedy, gdy nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych. Jednak zanim zakupi niezbędne materiały czy zapłaci za dodatkową usługę, musi otrzymać zgodę zamawiającego.
  • Gdy to zamawiający nie ocenił właściwie koniecznych kosztów, przyjmujący zamówienie może negocjować podwyższenie wynagrodzenia.

Zobacz także: Jak napisać umowę o pracę – wzór oraz wskazówki

Jakie prawa ma zamawiający przy umowie o dzieło?

1. Jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła do tego stopnia, że nie jest prawdopodobne, żeby ukończył je na czas, to zamawiający może od umowy odstąpić jeszcze przed upływem uzgodnionego terminu. W takim przypadku zamawiający, który dostarczył materiały do wykonania dzieła, może żądać zwrotu materiału i wydania rozpoczętego dzieła.
2. Zamawiający może odstąpić od umowy, gdy zamówienie wykonane jest wadliwie lub w sposób niezgodny z umową. Najpierw jednak należy wyznaczyć drugiej stronie termin na naprawę dzieła. Jeśli zamawiający nie poprawi dzieła w określonym terminie, pracodawca może obciążyć go kosztami powierzenia poprawienia lub dokończenia dzieła komuś innemu.

Czy umowę o dzieło trzeba zgłaszać do ZUS-u?

Zlecający dzieło musi poinformować ZUS o zawarciu umowy w terminie 7 dni od dnia podpisania kontraktu.

Obowiązek ten nie dotyczy umowy o dzieło zawartej z własnym pracownikiem, a także w przypadku zatrudnienia pracownicy przebywającej na urlopie macierzyńskim.

W celu zgłoszenia zawarcia umowy o dzieło pracodawca powinien wypełnić formularz ZUS RUD.

Czy umowa o dzieło się opłaca?

Zaletą umowy o dzieło jest to, że w większości przypadków pracodawca płaci tylko wtedy, gdy otrzyma umówione dzieło.

Zamawiający często się decydują na taką formę współpracy, ponieważ zwykle nie wiążą się z nią obowiązki w postaci odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne. Ta sytuacja może się zmienić już za parę miesięcy. Jak dotąd jednak, od umowy o dzieło opłaca się składki w sytuacji, gdy:

• równolegle do zawartej umowy o dzieło, zamawiający ma z przyjmującym zlecenie podpisany inny kontrakt,
• w ramach umowy o dzieło zawartej przez pracownika z innym podmiotem przyjmujący zlecenie będzie wykonywał pracę na rzecz tego samego pracodawcy.

Co należy wiedzieć o umowie o dzieło? – podsumowanie

Podpisanie umowy o dzieło oznacza dla zamawiającego tak prawa, jak i obowiązki. Może się także wiązać z ryzykiem, jeśli zaakceptuje on wadliwy projekt albo niewłaściwie oszacuje koszty. Jednak właściciele firm chętnie podpisują taki kontrakt, ponieważ poza nielicznymi wyjątkami nie trzeba odprowadzać od niego składek. Ta sytuacja ma zmienić się już wkrótce w związku z zapowiedzianym projektem Krajowego Planu Odbudowy.

Artykuł został przygotowany we współpracy z radcą prawnym z Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy.

---

Treść artykułu została zamieszczona jedynie w celach informacyjnych i nie stanowi ani nie może zastąpić profesjonalnej porady prawnej. Wszystkie artykuły są aktualne jedynie w dniu ich opracowania. Należy zauważyć, że tego typu informacje szybko mogą stać się nieaktualne. Nie należy podejmować jakichkolwiek działań na podstawie informacji umieszczonych na niniejszej stronie bez uprzedniego zasięgnięcia porady prawnej.